Bazı dönüşümler sessiz gerçekleşir, ama etkileri kalıcı olur. Bugün dünya ekonomisi “sahiplikten hizmete” geçişin merkezinde. “Kiralama ekonomisi” artık tüketici tercihleri değil, kapitalin yeniden dağılım biçimi hâline geliyor. WEF’teki meşhur “Hiçbir şeye sahip olmayacaksın, ama mutlu olacaksın.” sloganı, hayatta ve aynı zamanda finansal piyasalarda net etkisini göstermektedir.
Ulaşım araçları paylaşım ve kiralama sistemleri, Konaklama paylaşım ve kiralama sistemleri, dijital bilgisayar gücü kullanımı için bulut hizmetleri, yapay zeka modellerinin abonelikleri… Özellikle büyük ölçekli teknoloji yatırımlarını –yapay zeka, veri analitiği, yüksek performanslı sunucular– artık satın almak yerine kiralamak çok daha yaygın. Türkiye’de bulut hizmetleri 2024–2025 arasında %35 büyüyerek 5 milyar TL hacme ulaştı. Bu model, erişimi genişletirken, yatırım ihtiyaçlarını azaltıyor.
Piyasalarda Kiralamanın İzleri
Örnek olarak gayrimenkulde ev sahibi olma isteği azalıyor; buna karşılık GYO’lara olan ilgi yükseliyor. Türkiye’de GYO’lar 2025’te ortalama %20 değer kazandı. Kurumsal firmalar, bulut kiralayıp sabit sermaye harcamalarını azalttıkça, kâr marjlarını %15’e kadar artırdı (Avrupa örnekleri).
Ancak, risk de mevcut: 2025’te yaşanan altyapı yetersizliklerinde kiralama kesintileri, bazı şirketlerde ek maliyet oluşturarak kırılganlığa işaret etti. Ayrıca kiralama hizmetleri kişi ve kurumlardan düzenli gelir elde etmek olduğu için, risk primleri daha yüksek. Bu da ekonomik duraksama dönemlerinde bu sistem içerisindeki şirketlerin daha sert hasar alacağının indikatörüdür.
Yatırım Perspektifi
Kiralamaya dayalı ühizmet modeliyle çalışan büyük şirketler –Adobe, Snowflake, AWS, Zoom, Netflix gibi– sabit yatırım yerine abonelik geliriyle çalışıyor. Küresel ekonomik daralmalarda gelir tahminlerindeki belirsizlik, bu modellerin hisselerinde yüzde 40–60’lara varan düşüşler yaratabilir. 2022 teknoloji düzeltmesinde bu firmalar ciddi geri çekilmeler yaşadı; bu, uzun vade için güçlü giriş noktaları sundu. Bunu önümüzdeki seneler içinde de daha keskin şekilde tekrar yaşayacağız.
Risk primi yükseldiğinde, doğru seçilen kiralama tabanlı platformlar daha iyi getiriler vadediyor. Yatırımcılar için kritik soru, bu şirketlerin resesyon testini geçip geçemeyecekleri.
Pusula Yatırım Ekibi
x
P U $ U L A
Leave A Comment